Giảm tiểu cầu là điều mà ít ai trong chúng ta biết đến và dễ nhầm lẫn. Giảm tiểu cầu có phải là ung thư máu không và cách phòng ngừa tại nhà như thế nào? Cùng giải đáp ngay qua bài viết dưới đây.
Mục Lục
Giảm tiểu cầu là gì?
Giảm tiểu cầu là tình trạng số lượng tiểu cầu thấp do tủy xương không tạo đủ tiểu cầu, hoặc cơ thể bị mất hay phá huỷ tiểu cầu. Kiểm soát chảy máu, đông máu và hỗ trợ cầm máu và nhiệm vụ của tế bào máu. Thường ở người lớn dao động từ 150.000 đến 450.000 tiểu cầu trên mỗi microlit máu được gọi là bình thường. Máu không thể đông lại như bình thường nếu mức tiểu cầu thấp hơn bình thường. Khi này, vết thương tăng nguy cơ bị chảy máu quá nhiều và khó cầm máu.
Xem ngay: ăn gì sau khi hiến máu để biết thêm thông tin
Không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng nếu như bị giảm tiểu cầu nhẹ. Bạn cần phải xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC), biểu hiện qua chỉ số số lượng tiểu cầu thì mới biết được chính xác.
Mức tiểu cầu từ 51.000 đến 21.000 microlit máu là mức đáng báo động. Các dấu hiệu giảm tiểu cầu bao gồm:
- Nướu, miệng, mũi hoặc trực tràng có thể chảy máu không rõ nguyên nhân;
- Trên da xuất hiện các vềm bấm tím không rõ nguyên nhân;
- Trong thời kỳ kinh nguyệt phụ nữ có thể cháy máu âm đạo nhiều;
- Đau khớp hoặc cơ;
- Dấu hiệu xuất huyết dưới da. Các chấm nhỏ màu đỏ trên da giống như phát ban, thường bắt đầu ở bàn chân và cẳng chân;
- Đau đầu, chóng mặt hoặc mờ mắt. Nặng hơn có thể sẽ xuất huyết não;
- Nôn hoặc khạc ra máu hoặc dịch có màu nâu sẫm;
- Phân màu đỏ tươi, đỏ sẫm hoặc đen;
- Nước tiểu màu đỏ, hồng hoặc nâu.
Giảm tiểu cầu có phải là ung thư máu không?
Ung thư máu xảy ra khi có một yếu tố nào đó làm gián đoạn quá trình tạo ra tế bào máu, trong đó có tiểu cầu. Vì thế dấu hiệu của ung thư máu cũng có thể nhắc đến giảm tiểu cầu. Bạn nên cận trọng bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch.
Dấu hiệu của ung thư máu cũng có những dấu hiệu như ở trên. Vì thế để xác định giảm tiểu cầu có phải là ung thư máu không thì bạn cần phải đi làm xét nghiệm để có kết quả chính xác nhất.
Biến chứng khá phổ biến của một số bệnh ung thư là giảm tiểu cầu. Phương pháp điều trị ung thư như hóa trị và xạ trị cũng gây ra giảm tiểu cầu.
Số lượng tiểu cầu thấp có thể ở bệnh nhân ung thư do:
- Hóa trị: Nguyên nhân thường gặp nhất gây giảm tiểu cầu ở bệnh nhân ung thư là hóa trị toàn thân. Thuốc hoá trị có thể phá hủy các tiểu cầu khỏe mạnh, làm hỏng tủy xương và dẫn đến giảm tiểu cầu. Rất may tình trạng này chỉ xảy ra ở lúc đó. Hiếm khi nào hoá trị gây tổn thương tuỷ xương không hồi phục.
- Ung thư lá lách: Lưu trữ tiểu cầu là nhiệm vụ của lá lách. Khiến lá lách lưu trữ quá nhiều tiểu cầu, ung thư có thể làm to lá lách. Vì vậy mà lượng tiểu cầu trong máu thấp. Trường hợp này có thể sẽ hiếm gặp hơn.
- Xạ trị: Mức tiểu cầu thấp có thể là do liều lượng lớn xạ trị hoặc xạ trị kết hợp hóa trị.
- Ung thư di căn xương: Khó khăn cho tuỷ xương tạo tiểu cầulà bởi có khối u trong xương.
Các nguyên nhân gây giảm tiểu cầu
- Các bệnh tự miễn dịch: Giảm tiểu cầu miễn dịch (ITP), lupus ban đỏ hệ thống và viêm khớp dạng thấp đều là các bệnh tự miễn dịch. Lúc này chúng sẽ phá hủy tiểu cầu và hệ miễn dịch bị tấn công nhầm.
- Nhiễm trùng: Giảm mức tiểu cầu đến từ nguyên nhân nhiễm trùng do vi khuẩn và virus.
- Tác dụng phụ của thuốc: Mức độ tiểu cầu cũng bị ảnh hưởng bởi thuốc chống co giật, thuốc điều trị bệnh tim, thuốc kháng sinh, và heparin.
- Lạm dụng rượu: Quá trình sản xuất tiểu cầu sẽ bị rượu làm chậm lại.
- Hóa chất độc hại: Asen, benzen và thuốc trừ sâu đều là hóa chất độc hại. Chúng có thể ảnh hưởng đến mức tiểu cầu trong máu.
- Ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối (TPP): Cơ thể sẽ bị cạn kiệt nguồn tiểu cầu khi tiểu cầu chính là một trong những nguyên liệu cần để tạo cục máu đông. Rối loạn máu lại gây ra cục máu đông trong các mạch máu nhỏ khắp cơ thể. Tiểu cầu cũng có thể bị sử dụng hết khi bị đông máu nội mạch lan tỏa (DIC).
Phòng ngừa chảy máu tại nhà
Click ngay: 9 món ngon chữa thiếu máu để biết thêm các món ngon
Dù giảm tiểu cầu có phải là ung thư máu không thì để ngăn ngừa chảy máu do giảm tiểu cầu bạn cũng cần thực hiện các biện pháp sau đây:
- Tránh uống rượu;
- Nếu nướu dễ chảy máu sử dụng bàn chải đánh răng mềm hơn;
- Thay vì bấm móng tay thì hãy sử dụng dũa móng tay;
- Đừng xì mũi hoặc ho quá mạnh;
- Bảo vệ làn da của bạn khỏi vết cắt, vết trầy xước. Các vật sắc nhọn bạn nên tránh xa;
- Ở ngoài trời và trong nhà không đi bằng chân trần;
- Hãy bình tĩnh, ngồi hoặc nằm xuống và yêu cầu sự giúp đỡ nếu máu bắt đầu chảy;
- Nếu bạn bị chảy máu bất thường hoặc chảy máu không ngừng cần gọi cấp cứu ngay;
- Để cạo râu chỉ sử dụng dao cạo điện (không phải lưỡi dao);
- Các loại thuốc giảm đau chống viêm không kê đơn nào bạn cần hết sức thận trọng;
- Những môn thể thao nặng gây thương tích bạn nên tránh;
- Để tránh táo bón, tránh rặn khi đi tiêu sử dụng thuốc làm mềm phân hay thuốc nhuận tràng;
- Không đặt bất cứ thứ gì vào trực tràng, kể cả thuốc đạn, thụt tháo, nhiệt kế,…
Trên đây là giải đáp giảm tiểu cầu có phải là ung thư máu không. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ bạn cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.